Open Interview: Pim Wilgenburg, Venture Manager van Nera bij Royal Smit & Zoon Interview

On stage today: Pim Wilgenburg, venture manager van Nera bij Royal Smit & Zoon, een familiebedrijf met ruim tweehonderd jaar historie. Het begon ooit met het handelen in levertraan en groeide uit tot een wereldwijde speler in de leerindustrie, met ongeveer vierhonderd medewerkers. Het bedrijf levert chemie die gebuikt wordt voor de productie van leer.  

Wat doet Royal Smit & Zoon precies?
“Leerproductie is een proces met verschillende stappen. Van de huid, een bijproduct van de vleesproductie, moet alles wat niet tot leer gemaakt kan worden, worden verwijderd. De huid moet houdbaar blijven; daarvoor leveren wij de benodigde oplossingen. We produceren zelf dus geen leer, maar leveren de chemie die het mogelijk maakt, in zo'n zeventig landen. We leveren indirect (via de looierijen) aan schoenfabrikanten, de auto-industrie, meubelmakers en tassenmerken. En dan heb je nog wat nichebranches, bijvoorbeeld makers van honkbal- of golfhandschoenen.” 

“Wij gingen in 2016 aan de slag met een duurzaam alternatief voor beide traditionele looistoffen; we willen de hele keten in de leerindustrie helpen verduurzamen”

Chemie, dat klinkt vervuilend?
"Traditioneel looi je leer met chroomsulfaat: chroom III om precies te zijn. Als een looierij verantwoord omgaat met deze processen is deze looistof prima geschikt voor duurzaam leer. Toch willen merken af van chroom III omdat het in zeer specifieke omstandigheden het carcinogene chroom VI kan vormen. Er is ook een chroomvrije oplossing op basis van aldehyde. Maar ook die kan schadelijk zijn en daarom wil de Europese Commissie er het liefst vanaf. Wij gingen in 2016 aan de slag met een duurzaam alternatief voor beide traditionele looistoffen; we willen de hele keten in de leerindustrie helpen verduurzamen. We bestaan nu tweehonderd jaar; daar plakken we graag nóg tweehonderd jaar aan vast. Om deze industrie te laten voortbestaan, moeten we met onze tijd meegaan en verduurzamen. De gepatenteerde looistof Zeology die wij ontwikkelden, kwam in 2020 na vier jaar research en development op de markt. Inmiddels zien we een wereldwijde adoptie, daar zijn we trots op.” 

Hoe werd er in de wereld van het leer op gereageerd?
“Wisselend. De leerlooierijen waren in eerste instantie wat terughoudend. Logisch, want afstappen van iets wat al jaren de standaard is, is niet eenvoudig. Maar gaandeweg zagen ook zij in dat ze met hun tijd mee moeten om te blijven bestaan. Merken en autofabrikanten waren vrijwel direct enthousiast, die hebben namelijk een missie om aantoonbaar te verduurzamen. Er is altijd een spel tussen wíllen verduurzamen en het ook kunnen aantonen. Hiermee kan dat. We maken onze kennis ook publiek beschikbaar, bijvoorbeeld via onze website www.neratanning.com. Waardevolle kennis voor jezelf houden, heeft immers geen zin. Onze branche op sleeptouw nemen, vinden we meer waard, zeker op het vlak van verduurzaming.”  

Ligt jullie branche wat dat betreft onder een vergrootglas?
“We werken met dierlijke producten; dan lig je anno nu automatisch onder een vergrootglas. Het meest aangehaalde punt, dierenwelzijn, ligt buiten onze directe invloedsfeer. Desondanks dragen we bij waar we kunnen. Gelukkig zien we op dit gebied de laatste jaren goede ontwikkelingen. De runderhuiden die worden gebruikt voor de productie van leer zijn echter een bijproduct van de vleesproductie. Runderen worden dus niet gefokt voor hun huid, deze heeft slechts een paar procent van de commerciële waarde. Eigenlijk is het produceren van leer de omzetting van een afvalstroom tot een duurzaam materiaal voor schoenen, tassen en auto’s. Gesimplificeerd: als men er geen leer van zou maken, zou de huiden weggegooid worden. Veel huiden eindigen dan ook nog steeds in op de stortplaats (landfill). Zonde want je kan van zo’n bijproduct dus juist iets heel moois en duurzaams maken.”  

“Onze eigen afvalstromen zijn heel beperkt. We proberen vooral afval, of beter gezegd bijproducten, uit andere industrieën te gebruiken”

Maar uiteindelijk is het nog steeds een dierlijk product. Niet echt milieuvriendelijk?
“Maar neem nu het alternatief: een synthetische schoen. Als je van een synthetische en een leren schoen een lifecycle assessment (LCA) vergelijkt, dan is de carbon footprint van de leren schoen waarschijnlijk hoger. Daar is immers een rund voor gefokt, gevoed, enzovoort. In eerste instantie zou je dan zeggen: ‘leer is slechter voor het milieu’. Maar waarschijnlijk gaat die schoen wel veel langer mee dan een synthetische sneaker, waarvoor ook nog eens plastic nodig is. Biologische materialen, mits duurzaam geproduceerd, zijn op de lange termijn duurzamer, zeker als ze ook nog een biologisch afbreekbaar zijn.”  

Hoe zit het eigenlijk met jullie afvalstromen?
“Onze eigen afvalstromen zijn heel beperkt. We proberen vooral afval, of beter gezegd bijproducten, uit andere industrieën te gebruiken. In onze productie vind je bijvoorbeeld bijproducten uit de papierindustrie en visolie die afkomstig is uit bijproducten van de visproductie.”  

Werken jullie echt zó schoon? Dat kan toch bijna niet?
“Onze Zeology looistof is een poeder; dat gaat in zakken op pallets naar de klant. Maar wat doe je met al die zakken? Weggooien? Dat vinden we niet passen. Terugsturen? Dat levert ook veel uitstoot op. Dat is voor ons en onze klanten een dilemma. De perfecte oplossing hebben we helaas nog niet.  We onderzoeken op dit moment welke wensen onze klanten hebben, welke duurzame mogelijkheden er zijn en hoe we dit samen kunnen verwezenlijken.” 

“Als je bereid bent je iets meer te verdiepen in de leerindustrie, kan blijken dat die heel anders in elkaar zit dan je wellicht denkt.”

En hoe ziet de toekomst eruit?
“Met PUMA en Ortessa werken we aan een biologisch afbreekbare schoen, RE:SUEDE. Gezamenlijk willen we aan de wereld laten zien dat het in deze industrie nog beter kan. Gelukkig gaat dat in het algemeen de goede kant op. In een land als Bangladesh valt nog ontzettend veel te halen wat betreft afvalstromen en milieubelasting. Omkeren, weglopen en je er niet mee bemoeien heeft geen zin. Wij willen met training, kennisdeling en duurzame producten bijdragen aan verbetering van de leerindustrie.” 

Tot slot: aan wie wil je nog graag een open vraag stellen?
“Aan de consument: in hoeverre verdiep je je in mogelijkheden en feiten voordat je een paar schoenen koopt? Want als je bereid bent je iets meer te verdiepen in de leerindustrie, kan blijken dat die heel anders in elkaar zit dan je wellicht denkt: misschien is die leren schoen wel veel duurzamer dan het synthetische (plastic) alternatief.” 

Meer Open Interviews lezen? Schrijf je in voor de Open Over Afval updates!

Reageren of zelf je verhaal doen? Mail naar info@openoverafval.nu