Afval etende insecten maken veevoer en mest Achtergrond

Toen oprichter Tommie Hooft van Huijsduijnen in 2017 naar Oeganda reisde, wilde hij in eerste instantie voor Douwe Egberts en Jacobs een documentaire maken over de kleine koffieboeren daar en hun vaak armzalig bestaan. “Maar ik wilde niet alleen hun probleem documenteren, ik wilde ook een oplossing bedenken”, vertelt hij. Later ontdekte hij dat bij de teelt van koffiebonen (eigenlijk koffiebessen) veel organisch afvalwater vrijkomt, dat wegstroomt. Dat bevat veel methaan, dat voor een hoge CO2-uitstoot zorgt. De vraag was dus hoe je de koffieteelt CO2-neutraal kan maken.

Alle vliegen in één klap slaan

Eenmaal in Afrika zag hij nog diverse andere problemen. Namelijk dat ten zuiden van de Sahara 70 procent van al het organische afval wordt gestort op vuilnisbelten, verbrand of gedumpt in rivieren. Dat in Oeganda 64 procent van de jongeren werkloos is. Dat de landbouwgronden uitgeput raken omdat boeren al decennialang lage kwaliteit mest en namaakkunstmest gebruiken. En dat koffieboeren kippen moeten houden omdat ze niet rond kunnen komen van de halfjaarlijkse koffieoogst. Die kippen eten nu zilvervis uit het Victoriameer of geïmporteerde soja, maar dat vismeel is duur en zit vol zand en het geïmporteerde eiwit is van lage kwaliteit. Dus is er te weinig voer. Het bedrijf ProTeen, dat hij in 2020 vanuit Amsterdam oprichtte wil al deze vliegen in één klap slaan. Letterlijk, want de oplossing zit in zwarte soldatenvliegen. In hun larven welteverstaan. Daarmee pakt ProTeen diverse mondiale en lokale problemen aan. Het probleem van organisch afval, de CO2-uitstoot van de koffieteelt, het eiwittekort voor de veeteelt, de achterblijvende voedselproductie, de uitputting van landbouwgronden en de hoge werkloosheid.

Marktafval voor de maden

Hooft hoorde van een Zuid-Afrikaans bedrijf dat insecten voor veevoer kweekt, die organisch afval eten. Dat wilde hij in Oeganda ook doen. Met een subsidie van RVO begon hij in 2020 in een schuur in hoofdstad Kampala zwarte soldatenvliegen te kweken. Ondertussen volgde hij bij Wageningen Universiteit (WUR) een Summer School over insecten kweken als eiwitten, waar hij Philipp Straub ontmoette. “Hij is antropoloog, bioloog en ingenieur en heeft dus alles wat we voor ProTeen nodig hadden. Het klikte meteen goed tussen ons”, zegt hij.

De twee verhuisden naar Kampala om ProTeen te kunnen uitbreiden. Na anderhalf jaar aandringen lukte het met hulp van RVO en Douwe Egberts om een eigen loods van 500 vierkante meter te krijgen, waar nu 6500 kratten met insectenlarven staan. Die worden gevoed met groente- en fruitafval van vijf lokale publieke markten, organisch huisafval van de gemeente en afvalwater van een brouwerij. ProTeen heeft een eigen vuilniswagen om dat op te halen. “Uit elke 10 kilo afval halen we nu 1,5 kilo maden. Kampala produceert ongeveer 2500 ton organisch afval per dag, waarvan het merendeel naar de stortplaats gaat. Daarvan verwerken wij nu 8 ton, dus dat is relatief weinig. Daarom willen we opschalen naar 80 ton per dag. Dan wordt het spannend”, zegt Hooft. Om op te kunnen schalen is hij nu ook in gesprek met koffieboeren om hun afvalstromen van de koffiebonen te gebruiken.

Lees het hele artikel hier.